Boot restauratie: Tips voor een succesvolle refit

Boot refit is de term die wij gebruiken om al het werk te beschrijven dat aan een tweedehands boot moet worden gedaan om deze in zijn oorspronkelijke zeewaardige staat te herstellen of helemaal te moderniseren. Je moet je hierdoor echter niet laten intimideren of beperken.

Het restaureren van een boot biedt dus ook de mogelijkheid om technische moderniseringen uit te voeren, bijvoorbeeld in de computertechnologie of de elektronica, om de boot gemakkelijker te bedienen en de veiligheid van jezelf en andere zeeschepen volgens de huidige normen te waarborgen.

Bovendien is het gewoon ongelofelijk leuk om je eigen tijd en passie te steken in een project dat je jarenlang vrijheid en ongelofelijke momenten van geluk geeft.

Afhankelijk van de staat van de tweedehands boot is er meer of minder werk nodig. Wanneer je een boot koopt, moet je daarom de staat van de boot vergelijken met jouw eigen vakmanschap en jouw budget voor de restauratie.

Hoe minder werk je zelf kunt doen, hoe meer budget je moet plannen voor de refit, omdat je dan een beroep moet en zult moeten doen op professionals.

Buitenwerk dat deel uitmaakt van bijna elk refit project:

• Restauratie van het onderwatergedeelte met aangroeiwerende verf of een osmose restauratie. De belangrijkste probleemgebieden zijn de stuurinrichting, het aandrijfsysteem, de schroef en de kiel.
• Restauratie van de wanden van de romp. Herstel van oppervlakkige gelcoat-, verf- of diepere laminaatschade.
• Voorbereiding van dek en cockpit. Dit omvat alle dakbedekkingen, blokken, lijnen en relings, maar ook de ramen, deuren en luiken.

Werkzaamheden binnen zouden kunnen omvatten: 

• Vernieuwing van de elektronica en elektra van de boot: hieronder vallen de accusystemen, verlichting, bedrading, navigatieapparatuur, de stuurautomaat, interne sensoren voor accubewaking of omgevingssensoren zoals dieptemeter en barometer.
• Onderhoud en vernieuwing van de sanitaire voorzieningen.
• Reparatie van de kombuis.
• Herinrichting van de woon- en slaapkamers: hemelbekleding, schotten, vloeren, meubilair, stoffering, kasten en kledingkasten.

Afhankelijk van de grootte, constructie en aandrijving van jouw boot kunnen verdere werkzaamheden nodig zijn op de volgende gebieden:

• Onderhoud en reiniging van de motor, het motorcompartiment en de schoonwater- en brandstoftanks.
• Inspectie en reparatie van zeilen, masten, gieken, lieren, enz.

Zoals je ziet, ligt er een handvol werk op je te wachten bij het restaureren van een boot. Het is vermeldenswaard dat deze lijst verre van volledig is. Het belangrijkste voor jouw refit-project is dat je op de hoogte bent van alle noodzakelijke stappen.

Zelfs voordat je een gebruikte boot koopt, is het daarom zinvol een objectieve deskundige te raadplegen en een duidelijke lijst op te stellen van alle probleemgebieden en taken. Zo kun je in de eerste fase een realistische prijs bedingen. Daarna zal deze lijst de basis vormen voor de algemene planning van de noodzakelijke stappen om jouw boot te restaureren.

Voordat je aan jouw refit-avontuur begint, moet je een strategie hebben die al jouw stappen begeleidt. Kort gezegd heb je de juiste boot nodig, een gedetailleerd plan van alle stappen en materialen, en een realistisch budget. Hieronder gaan we dieper in op deze en andere punten voor een succesvolle boot restauratie.

De juiste boot vinden voor een refit

Eigenlijk zou het moeten zijn: vind de juiste boot voor jou. Je hebt zeker de juiste boot gevonden als je hart een paar slagen overslaat als je hem ziet. Op deze basis hebben wij tenminste altijd goede koopbeslissingen kunnen nemen. Wees je er echter van bewust dat emoties je aankoopbeslissing moeten sturen, maar niet volledig mogen bepalen. Ook rationele overwegingen spelen een rol:

• Wees trouw aan jezelf: kies een boot die voldoet aan jouw behoeften en doel.
• Koop in de buurt: als je een gebruikte boot bij je in de buurt vindt, vergemakkelijkt dat de communicatie tijdens het verkoopproces en bespaar je de tijd en kosten van een reis. Je kunt ook profiteren van het feit dat er al een ligplaats beschikbaar is.
• Tweedehands boten met een pre-refit: dit zijn duidelijk geluksvondsten, maar ze bestaan op de tweedehands botenmarkt. En ze bestaan altijd wanneer een vorige eigenaar de restauratie al heeft voltooid, maar veranderingen in levensplannen dwingen tot verkoop. Boten met een verse refit zijn iets duurder, maar je hoeft je nieuwe boot alleen maar je eigen stijl te geven.

Plannen, plannen, plannen

Laten we eerlijk zijn. Als jij je niet met details wil bezighouden, is een nieuwe boot kopen waarschijnlijk de betere keuze. Alle anderen die hun boot serieus willen restaureren hebben een goed plan nodig van alle noodzakelijke stappen met een realistisch tijdschema.

Vooral als je bepaalde restauratietaken aan professionals uitbesteedt, moeten zij de precieze omvang van het werk en het tijdschema kennen. Hoe nauwkeuriger deze informatie is, hoe groter de kans dat je binnen jouw budget en tijdschema blijft.

Blijf zo trouw mogelijk aan jouw oorspronkelijke plannen

Niemand kan een absoluut perfect plan maken, zeker niet als het gaat om het restaureren van een boot. Onderweg zul je altijd nieuwe dingen bedenken die je zou kunnen doen of laten doen. Dit is waar het loont om je focus niet te verliezen.

Wanneer je een nieuw idee hebt tijdens het restaureren van een boot, vraag jezelf dan eerst af of de vernieuwing echt nodig is. Zo ja, toets het idee dan aan budget en tijd. Is er geen speelruimte, laat het idee dan varen.

Stel een realistisch budget vast

Bedenk altijd dat een bootrenovatie even duur, of zelfs duurder kan zijn dan de aanschaf van een nieuwe boot. Jouw doel moet zijn de restauratie te budgetteren zodat de kosten niet uit de hand lopen.

Uit de stappen van jouw planning leidt je alle kosten af voor materialen, gereedschap, externe specialisten, huur van onderkomens, enz. en stel je het budgettaire kader vast voor jouw bootrenovatie.

Het vinden van een geschikte werkplek voor de refit

De perfecte werkplek voor het restaureren van een boot is een droge, overdekte plaats met vrijwel constante temperaturen. Veel bewerkingen zoals schilderen, conserveren of lijmen hebben baat bij een constante omgevingstemperatuur en droogte. Informeer naar dergelijke locaties bij jou in de buurt.

Huren brengt kosten met zich mee, maar heeft voordelen wat betreft het aanhouden van het tijdschema en de kwaliteit van de afwerking van verschillende materialen. Het is ook een plek waar je jouw gereedschap kunt opslaan en er op elk moment bij kunt. Er zijn zelfs mensen geweest die hun woning direct naast de werkplek hebben ingericht, zodat ze echt geen tijd verliezen!

Verantwoordelijkheden uitbesteden aan externe deskundigen

Bij de refit van een boot kan het gebeuren dat je sommige werkstappen niet wil uitvoeren of gewoonweg de nodige kennis mist. Dit is geen schande, maar gewoon een compromis dat ten koste gaat van het budget als een externe professional beter geschikt zou zijn voor een bepaalde taak.

Typische werkstappen die men graag uitbesteedt zijn de revisie van de scheepsmotor, delen van de elektrische installatie en grootschalig laswerk op cruciale punten van het onderwaterschip. Als je besluit het werk uit te besteden, is het de moeite waard om contact op te nemen met verschillende partijen om een betere prijs te bedingen.

Onderdelen vooraf bestellen

Als je goed hebt gepland, moet je een volledige lijst hebben van alle onderdelen voor jouw boot-restauratie. Onderschat nooit de lange levertijden in de maritieme sector.

Bedrijven voor boot- en jachtaccessoires hebben niet altijd alle onderdelen op voorraad en wachten met de nieuwe bestelling tot een andere serie door de fabrikant is geproduceerd. Dit kan de levertijden vertragen. Dit is vooral vervelend als je spontaan een nieuw onderdeel nodig hebt. Probeer daarom alle onderdelen zo vroeg mogelijk te bestellen.

Regelmatige bijeenkomsten met professionals tijdens het restauratieproces

Hoe meer stappen je uitbesteedt aan professionals, hoe beter je de coördinatie in goede banen moet leiden. Dit betekent meer tijd voor jou, maar je zorgt voor een belangrijke factor in de bootrenovatie: dat alle betrokkenen altijd weten wat de anderen doen.

Daartoe organiseer je bijvoorbeeld eenmaal per week een vergadering en praat je alle vakmensen bij over de planning, de kosten en eventuele vertragingen op de bouwplaats. Vooral dat laatste is enorm belangrijk voor het vervolgwerk. Als bijvoorbeeld de boot elektriciens door ontbrekende onderdelen niet op tijd klaar zijn, kunnen de timmerlieden tijdig worden ingelicht en kan de installatie van het nieuwe meubilair worden uitgesteld tot een nieuwe datum.

Herontwerp in plaats van renovatie

Als je een van de gelukkigen bent die een gebruikte boot koopt waarvan de vorige eigenaar hem al heeft gerestaureerd, doe het dan rustig aan. Beperk je tot een redesign.

Bij een herinrichting richt je je op het uiterlijk van de boot. Frisse verflagen in jouw favoriete kleuren, aanpassingen aan de opbergvakken, bekleding en meubilair naar jouw smaak en nieuwe binnenverlichting doen wonderen en hoeven niet veel te kosten, maar geven jouw nieuwe boot een heel persoonlijke uitstraling.

Beperk complexiteit – blijf bij de basis

Vooral als jouw budget wat krapper is, wordt minimalisme een deugd bij boot restauratie. Het perfecte uitgangspunt voor deze strategie is de structuur en het ontwerp van jouw boot of jacht. Focus bij de restauratie op de belangrijkste systemen: Voortstuwing, veiligheid en functionaliteit van alle technische aspecten.

Als je hier de operabiliteit hebt hersteld, mag niets de eerste zeiltocht in de weg staan. En dat is waar de eerste stap om draait. Al het andere kan beetje bij beetje worden gedaan. Dat is ook het mooie van een boot restauratie, het is nooit echt af.

Na de strategie komt de praktische uitvoering. In de volgende sectie hebben we het over een alles-in-één oplossing voor alle belangrijke instrumenten zoals navigatie, stuurautomaat en AIS aan boord en het visuele ontwerp van het interieur van jouw gebruikte boot.

Bootsysteem: Alles-in-één oplossing in plaats van veel losse instrumenten

Bij gebruikte boten tref je vaak kapotte of verouderde instrumenten en elektronica aan. Vervanging is dus onvermijdelijk. De meest voorkomende en belangrijkste zijn kaartplotters, GPS en kompas voor navigatie, een stuurautomaat voor comfortabele zelfsturing, VHF-radio en AIS voor communicatie met andere maritieme schepen en havens, en diverse omgevingssensoren (bijvoorbeeld een dieptemeter). De technische bootaccessoires zorgen voor veiligheid en comfort in een gemoderniseerde maritieme omgeving, maar zelfs de basisuitrusting kan zeer zwaar op de portemonnee drukken. Koop je bovendien alle instrumenten die je los nodig hebt, dan moet jij of een vakman ook zorgen voor de bedrading en de interne communicatie.

In plaats van een extra last aan jouw boot restauratie toe te voegen, kun je kiezen voor een alles-in-één oplossing zoals het AyeAye® bootsysteem.

Licht brengen in het donker: Raambeheer

Tweedehands boten uit de jaren 60, 70 en 80 zijn vaak uitgerust met weinig rompramen onderdeks. Samen met donker hout resulteert dit in een nogal donkere aangelegenheid in het woongedeelte die allesbehalve uitnodigend overkomt. Een eerste stap om meer licht en levenskwaliteit te creëren in het interieur van de bootrenovatie is het installeren van extra ramen op geschikte plaatsen in de romp en het plafond.

Maar wees voorzichtig, een gat is snel gezaagd, maar als het erom gaat het geheel weer waterdicht en luchtdicht te maken, scheidt deze stap het kaf van het koren van de vakman. Als je niet helemaal zeker bent van deze zaken, kun je bij het bouwen van ramen en luiken beter de hulp van een vakman inroepen. Je wil tenslotte alleen licht binnenlaten en niet op een dag bevroren wakker worden in een plas zeewater en regen.

Ruimtelijk effect: symbiose van oud hout en nieuwe lichte oppervlakken

Smaken verschillen en elke restaurateur heeft een andere mening over de visuele inrichting. Persoonlijk zijn wij fan van de symbiose van oude houtsoorten en helder gelakte oppervlakken. Door het kozijnhout met natuurlijke lak te behandelen en grotere oppervlakken in het interieur opnieuw te lakken, wordt enerzijds een nostalgisch warm gevoel bereikt en anderzijds zorgen de lichte oppervlakken ervoor dat de ruimte onder het dek uitnodigender lijkt. Bovendien kun je jouw eigen persoonlijke visuele stijl creëren met je favoriete verfkleuren. Als je een voorkeur hebt voor hout, zijn lichtgekleurde houtsoorten zoals esdoorn, berken of grenen ideaal voor de binnenafwerking. Met speciale houtlak voor boten kun je de oppervlakken achteraf conserveren, zodat ze beter bestand zijn tegen maritieme milieu-invloeden zoals zout en water en het duurzamer wordt.

Karaktervorming met stoffen

Bij de restauratie van jouw boot kun je ook je eigen persoonlijke stijl bepalen door stoffen te kiezen voor gordijnen, kussenhoezen en bekleding. Met het ontwerp van de gordijnen kun je complementaire kleuraccenten aanbrengen en extra gezelligheid in de inrichting van de woonruimte brengen. Volg bij het kiezen van stoffen en het combineren met de rest van het interieur een paar gouden regels:

1. Balans: zorg voor een evenwichtige rangschikking van kleuren en vormen in jouw interieurontwerp. Breng lichte en zware kleuraccenten in evenwicht door middel van middellijnen. Naast design redenen heeft een evenwichtige opstelling van het meubilair ook een positief effect op de algemene balans van de boot.
2. Contrast: met contrast toon je het verschil van elementen in een ruimte en kun je bovendien het haptische gevoel van bepaalde oppervlakken en vormen versterken.
3. Herhaling: wanneer je een nieuwe kleur toevoegt aan jouw interieurontwerp, probeer deze dan niet slechts één keer te gebruiken, maar laat deze op verschillende plaatsen terugkomen. Herhaling creëert identiteit, verenigt en versterkt het ontwerp.

De beslissing om eerst een tweedehands boot te kopen en deze vervolgens om te bouwen tot een drijvende droom die geschikt is voor recreatie, is in vele opzichten wenselijk.

1. Tweedehands boten uit de jaren 60 en 70 hebben een zeer stabiele basis. Dat ze oud zijn betekent niet dat ze slecht zijn. In feite hadden polyester en stalen boten uit deze tijd een veel dikkere kwaliteit. Dit resulteerde in een niveau van afwerking die vandaag de dag zelden wordt aangetroffen, waardoor het een perfect uitgangspunt is voor een boot-refit.
2. Als je weken, of waarschijnlijker maanden, bezig bent met het restaureren van een boot, raak je diep ondergedompeld in de technische materie en de structuur van het schip. Enerzijds doe je praktische ambachtelijke vaardigheden op die tijdens een reis goed van pas kunnen komen, bijvoorbeeld als er reparaties nodig zijn of onderdelen vervangen moeten worden. Anderzijds leer je jouw boot en elk klein detail kennen. Misschien heb je zelfs elke schroef en elke kabel zelf in handen gehad. Zo creëer je een band die veel verder gaat dan passie.
3. De term refit staat ook voor het herstellen van de originele staat. Meer nog, een restauratie is op te vatten als de wederopstanding van verbleekte pracht en vergane glorie. Oude zeilboten van bekende werven of beroemde ontwerpers zijn eigenlijk ware schatten die wachten om weer te schitteren.